Qan Qrupu Haqqında

Müəllif
Bölmə Qan Qrupu

Qan Qrupu

Qan qrupu, insan qanındakı antikorlara baxılaraq, qanun xüsusiyyətini qeyd etmək üçün təşkil edilmiş sinifləndirmə sistemidir. A, B, AB və 0 növləri mövcuddur. Bundan asılı olaraq, Rh dəyəri + və ya – dəyərində ola bilər. Bu iki sistemin kombinasiyasından 8-lik qan qrupu paneli yaranmışdır. Məsələn; A növü qanda Rh dəyəri mənfi isə 0 qan üçün A Rh (-) qrupu adlanır.Ən çox olan qrup A Rh (+) dir. RH faktoru, Rhesus (rezus) meymunun qanındakı antikorların var olub olmaması mənasına gəlir.

Hər nə qədər aşagıdaki cədvəl [1] ümumiyyətlə doğru isə də uzun dövr qan tranfuzyası tələb edən insanlara öz qan qruplarının eynisinin verilməsi zəruridir. Çox, amma çox təcili vəziyyətlərdə RH (-), RH (+) ye qan verə bilər.

Qırmızı qan hüceyrəsi uyğunluq cədvəli

KAN UYUM TABLOSU

 

Qan Qruplarının Vəzifəsi

Qan qrupunu müəyyən edən A və B genləri, qanda olan qırmızı qan hüceyrəsi pərdələrində A və B tipi zülallardan hansının yer alacağını müəyyən edirlər. Qan qrupunuz A isə qırmızı qan hüceyrəsi çəpərində yalnız A tipi protein, B isə yalnız B tipi protein, AB isə hər ikisindən də, 0 isə qırmızı qan hüceyrəsi çəpərində hər ikisi də yoxdur deməkdir. Qırmızı qan hüceyrəsi çəpərində olan və qan qrupunuzun müəyyənləşdirilməsində rol oynayan bu zülallara aglutinojen deyilir. Ancaq qanda, özünüzdəkindən fərqli bir qan qrupuna aid qırmızı qan hüceyrəsi hüceyrələrinin bədəninizə girməməsini təmin edərək sizi qoruyan aqlütinin adlı anticisimlər olur. Zülal quruluşunda olan aqlütininlər də eynilə aglutinojenlər kimi A və B tipində olurlar.

Qan Qrupları Necə Tapılmışdır?

Qan transfizyalarının, qan qrupları haqqında heç bir məlumat olmadığı halda əvvəllər uğurla davam etdirilməsi diqqət çəkicidir. Landois 1875-də it qanının başqa bir cinsin qanı ilə qarışdırıldıqda 2 dq. içərisində dərhal daima lizisə (hüceyrə parçalanması) səbəb olduğunu bildirmişdir. Bu işdən xəbərdar olan Karl Landsteiner 22 nəfərdə apardığı işdə eritrositlər və serum arasındakı reaksiyaları tərif edərək 1901de nəticələrini dərc etmişdir. Landsteine1358441991_photo1r əvvəllər A, B, C olmaq üzrə üç qan qrupu təyin etdi. Sonrakı il tələbələri olan Decastello və Sturli 155 nəfəri əhatə edən daha geniş bir araşdırma ilə qan qrup sistemini A, B, O, AB olaraq xarakterizə etdilər (1902). (19. əsrin ikinci yarısında Alman bir həkimin bu sözləri təəccüblü deyildi. Qoyun qanı nəql etmək üçün üç ədəd qoyuna ehtiyac vardır; İlk olanı qanı alınan, ikincisi qanın nəql edilməsi üçün, üçüncüsü isə nəqli həyata keçirən olaraq.) 1922-də Amerika Birləşmiş Ştatlarına köç edən Landsteiner 1930-cu ildə Nobel Tibb Mükafatına layiq görülmüşdür. Digər qan qrup sistemləri təqdim etmədən demək olar ki, yarım əsrlik bir zaman keçmiş və 1939-da Filip Levine tərəfindən təqdim olunan fakt ilə Rhesus (Rh faktorunun olduğu meymunun adı) amilinin varlığına diqqət çəkilmişdir. Növbəti bir neçə il ərzində həyata keçirilən bənzər araşdırmalarla yeni antigen sistemləri xarakterizə olunmuşdur.

 

SON MƏQALƏLƏR
8 şərh

ŞƏRH YAZIN